Houten vloer onderhouden

Authentieke vloeren geven een klassiek sfeertje aan je huis. Zonde dus om het historisch stukje vloer weg te breken of te bedekken met nieuw parket of tapijt.

Daarnaast is het wegbreken van houten vloeren vaak niet eenvoudig en schade aan het onderliggende hout is meestal onvermijdelijk. Ook als de houten vloer zwaar is beschadigd, kun je het behouden door te bewerken of te restaureren.

Schade aan houten vloeren
Schade aan oude, houten vloeren kan dus worden gerestaureerd. Om er achter te komen hoe er gerestaureerd moet worden en om te voorkomen dat de vloer snel weer wordt beschadigd, moet je eerst bepalen waardoor de schade is veroorzaakt.

Slijtage
Hout slijt altijd bij gebruik. Op zich is dit niet te voorkomen, maar hoeft ook geen ernstige bedreiging te zijn. De slijtage wordt versneld als er te onvoorzichtig met de vloer wordt omgesprongen.

Snelle slijtage kan ontstaan doordat er op de vloer wordt gelopen met naaldhakken, er meubilair met dunne en scherpe poten op staat, of als er zware meubelen worden versleept. Als je dit soort dingen voorkomt, zal slijtage niet snel ernstig worden.

Vocht
Als hout langdurig vochtig of nat is, zal de levensduur aanzienlijk worden verkort. Door vocht zet hout uit en is er kans op schade. Bij een vochtpercentage van 22 procent of hoger kunnen schimmels het hout aantasten. Het is zaak om voor een goede ventilatie te zorgen, zodat het hout niet wordt aangetast.

Warmte en lage luchtvochtigheid
Door centrale verwarming ontstaat er een combinatie van warmte en een laag vochtigheidsgehalte. Het hout kan hierdoor gaan krimpen en gelijmde onderdelen kunnen van los komen te liggen of gaan scheuren. Een simpele oplossing hiervoor is het plaatsen van een luchtbevochtiger.

Insecten
Insecten zoals de houtworm voeden zich met hout en kan het daardoor ernstig aantasten. De enige oplossing is deze insecten grondig verwijderen met bestrijdingsmiddelen.

Restauratie en herstellen van beschadiging

Spleten en kieren tussen planken
Meestal hebben spleten en kieren geen nadelige invloed op de functie van de vloer. Zijn de spleten groter dan een centimeter, dan kun je strookjes van dezelfde houtsoort invoegen. Het nadeel is wel dat het moeilijk is het hout te bevestigen, zeker wanneer de messing ontbreekt. Ook als er messing aanwezig, is zijn er risico's. Wanneer de spleten kleiner worden door uitzetting van het hout bestaat de kans dat de strookjes worden uitgeduwd of het hout van de meestal zwakkere planken kapot wordt gedrukt.

Gescheurde planken
Gescheurde of gespleten planken kunnen in principe altijd worden gerepareerd. Als de schade is ontstaan door krimp moet de scheur aan de onderkant worden gerepareerd. Verwijder wat hout rondom de scheur, zodat er een driehoekige vorm ontstaat. Dit kan met een stukje hout worden gevuld.

Wanneer de scheur of spleet door beschadiging is ontstaan, kan deze worden gelijmd. De plank versterk je dan aan de onderkant. De spleet of scheur moet je vervolgens reinigen en lijmen waarna je de plank aanspant met lijmklemmen. Daarna schroef je een plakje ter versteviging aan de onderzijde tussen de plaats waar de balken zich bevinden.

Kromgetrokken planken
Kromgetrokken planken kunnen nooit helemaal worden rechtgetrokken. Wel kun je sterke vervormingen verminderen. Haal de kromgetrokken plank uit de vloer en leg hem enkele minuten in het water. Als de plank goed nat is, moet hij onder druk, met bijvoorbeeld gewichten, langzaam worden gedroogd. Het duurt enkele weken voor de plank droog en rechtgetrokken is.

Beschadigde planken
Een gebroken hoek kun je repareren met een speciale houten veer die beide delen met elkaar verbindt. In beide delen frees je een groef waarin de veer kan worden geschoven.

Zwakke planken
Voor het versterken van zwakke planken gebruik je een hulpconstructie aan de onderzijde. Tegen de zijkanten van de balken schroef je een lat vast. Daaroverheen wordt een lattenwerk van 2,5 centimeter dikke plankjes gelegd. Dit doe je op zo'n manier, dat de bovenzijde gelijk ligt met de bovenzijde van de balken. Het lattenwerk ondersteunt op zo'n manier de planken.

Onderhoud
Naast restauratie moeten oude vloeren ook goed worden onderhouden om ze zo lang mogelijk te behouden. We hebben enkele tips voor je op een rijtje gezet.

• Vooral eikenhout mag niet lang in aanraking komen met water en metaal. Dit geeft verkleuringen. Voor het schoonmaken van eikenhout kun je het beste Oxaalzuur gebruiken. Oxaalzuur is een biologische stof dat ook in ons lichaam en voedsel voorkomt. Het is te koop in de meeste apotheken. Nadat het Oxaalzuur is ingetrokken, spoel je de vloer goed na en herhaal je de behandeling.

• Sterk vervuilde, houten vloeren kun je het beste schoonmaken met gomterpentijn. Door dit sterke reinigingsmiddel lost de oude was op. Na reiniging kun je de vloer behandelen met bijenwas opgelost in terpetijn. Gebruik geen terpentine, want dit laat een witte waas achter op de vloer.
   
• Een gelakte vloer kun je gewoon dweilen. Wil je de lak verwijderen, dan kun je dit doen met een afbijtmiddel. Gebruik kleine hoeveelheden per keer, zodat het middel niet in het hout trekt. Schuur de vloer vervolgens met fijn schuurpapier. Schuur altijd in de richting van de nerf anders ontstaan er krassen. Hierna kan de vloer weer in de was of lak.